Dział Broni Białej MMSPHJD ŚWIAT: 

Dział Broni Białej MMSPHJD ŚWIAT EUROPA: 

Dział Broni Białej MMSPHJD ŚWIAT INFORMACJA: 

.

Dział Broni Białej MMSPHJD ŚWIAT WYSTAWIENIE EKSPONATÓW:

Muzeum Miniaturowej Sztuki Profesjonalnej Henryk Jan Dominiak w Tychach. 

Siatka: Dziedzictwo kulturowe. 

ul. Żwakowska 8/66. 

43-100 Tychy. 

oznaczenie lakoniczne MMSPHJD. 

połączenie telefoniczne VoIP 32/2181524. 

tel. komórkowy + 48 692875944. 

e-mail arhen-dominiak@hotmail.com    . 

NIP 6461145679. 

REGON 243501544. 

obszar podległy wojewodzie – śląskie. 

kraj Rzeczpospolita Polska – Europa, Świat. 

.

Dział Broni Białej MMSPHJD ŚWIAT CENTRUM.

DECYDENT INSTYTUCJI: 

Henryk Jan Dominiak. 

tel. VoIP 32/2181524. 

tel. komórkowy + 48 692875944. 

e-mail arhen-dominiak@hotmail.com   .

.

Dział Broni Białej MMSPHJD ŚWIAT SPIS BIBLIOGRAFICZNY:

BROŃ BIAŁA MMSPHJD.

.

.

.

Dział Broni Białej MMSPHJD ŚWIAT ODMIANA:

Dział Broni Białej MMSPHJD ŚWIAT Broń – obuchowa.

MACZUGA, przedwieczny charakter rynsztunku obuchowego. Wyjściowo kolubryniasty, sękaty kij (do 1 m dł.), którego grubszy skraj służył do powodowania ciosów. W tej strukturrze był stosowany przez ludy pierwotne i uchował się do XVII w. jako broń wieśniacza. Z wolna w Niemczech zjawił się wariant maczugi, tzw. Morgenstern. 

Młot bojowy. 

BUZDYGAN [tur.] arsenał obuchowy z rodowodem wschodnim. Porównywalny z buławą, wszak o głowicy rozszczepionej na stalowe pióra (na ogół 6 – 8). Zakonserwowany od Turków. W Polsce XVI-XVIII w. składał się na broń oraz oznakę godności dowódców wielorakich szczebli, przykładowo. rotmistrza. 

KASTET [franc.], narzędzie używane jako broń ręczna. Metalowa płytka z odpowiednio wyciętymi otworami na cztery palce. Posiada wystające na zewnątrz ostro zakończone pierścienie (kolce). Wzmagają one skutek uderzenia pięści. W Polsce używanie kastetu jest niedozwolone. 

Pałka policyjna.

.

Dział Broni Białej MMSPHJD ŚWIAT Broń – obuchowo-sieczna I.

SIEKIERA, niezmechanizowany przyrząd do wycinania drzew i przetwarzania drewna. Składa się z klinowego żeleźca (siekiery właściwej) i drewnianej rękojeści (toporzyska). Niewspółcześnie w równym stopniu broń. Cieślica zjawiła się we wczesnym neolicie w postaci klina bryły skalnej przyczepionego w rozszczepionym końcu rękojeści. Sukcesywnie wszczęto wyrabianie siekiery z kamienia gładzonego. Po jakimś czasie brązu – z uchem do umocowania rękojeści, niedługo – z żelaza. Obecnie siekierę właściwą lub tylko jej ostrze (siekiery zgrzewne) zmienia się na lepsze – ze stali wysokowęglistej. Aczkolwiek znane są jeszcze siekiery kamienne u ludów prymitywnych, np. w Australii, Nowej Gwinei. Leśnictwo opiera się na siekierach uniwersalnych jak też siekierkach osobliwych, np. do ścinki, okrzesywania drzew, łupania, korowania drewna. Siekiery do obciosywania polana (topór ciesielski) odróżniają się szerokim ostrzem i szablonowym klinem. Od niedawna produkowane są siekiery specyficzne o napędzie automatycznym.

TOPÓR, manualne rozwiązanie składające się z metalowego żeleźca o smukłym ostrzu. Zakotwiony na krótkim drewnianym trzymadle. Toporzysko konfliktogenne, norma obuchowa,  spore żeleźce o półkolistym wygiętym ostrzu osadzone na oszczędnym stylisku. Pierwszoplanowo bazowano na nim w średniowieczu. Wszechobecny archeologicznie i nieschematyczny.

CZEKAN [tur.]: 1) uzbrojenie – akcesorium waleczne. Co więcej określane mianem nadziak lub obuch. Był wykorzystywany do haratania kolczugi antagonisty. Więcej jeszcze toporek na długim drzewcu z końcówką zagiętą ku dołowi kolcem do ściągania jeźdźca z ogiera. Praktyczny XIV-XVIII w. 2) teoria i praktyka aktywności fizycznej – odrębna postać wytrzymałej laski używanej wskroś w himalaizmie. Ma silnie zbudowaną głowicę doprowadzoną do końca z jednej strony łopatką, z drugiej dziobem. Wpływa korzystnie do dziabania stopni i chwytów w przepaścistym lodzie i twardym śniegu, a także do prewencji.

.

Dział Broni Białej MMSPHJD ŚWIAT Broń – obuchowo-sieczna II.

BERDYSZ [łac. < germ.], cyklopowy przestronny topór o niszczycielsko szponiastym ostrzu i długim drzewcu. Element usprzętowienia walki, piechoty w XVI i XVII w. Priorytetowo w państwie rozciągającym się od wschodniej Europy poprzez północną część Azji po Ocean Spokojny. i Szwecji. W 2 poł. XVIII w za sprawą króla Jana Sobieskiego (przez Turków określanego mianem Lwa Lechistanu, a przez chrześcijan Obrońcą Wiary) nietradycyjny w formie zmodyfikowanej. Odczuwalnie niewielki, wyręczał jednocześnie pikę, forkiet. 

NADZIAK, pobijak bojowy na przewlekłym drzewcu, uwieńczony nietępym kolcem lub grotem do kłucia. Bazowano na nim od XV do XVII w. jako technologia jazdy do dezintegrowania zbroi przeciwnika → czekan.

.

Broń — obuchowo-kłująca..

MORGENSTERN, odrębna postać maczugi zrobionej z oschłego drewna. Jej głowicę szpikowano ostrymi kamieniami. W dalszej perspektywie żelaznymi nakłuwaczami lub czopami, jednakowoż z uwieńczeniem metalowym.

Wekiera.

.

Broń — tnąca — broń sieczna I.

MIECZ, wojskowe narzędzie walki o nieskomplikowanej obosiecznej głowni i zwykłej rękojeści. Pożądany od epoki brązu do XVI w. W średniowieczu odgrywał decydującą rolę w gronie jazdy rycerskiej. Piechota w XVI w. wyręczała się katorżniczym i długawym mieczem dwuręcznym.

SZABLA [węg.]; 1) sieczny bitewny środek zaradczy o pałąkowatej głowni. Adresowana poza wszystkim do odmierzania ciosów, jak i do dźgania. Bestsellerowa nie licząc antyczności do XX wieku. Do wyśmienitych szufladkowano szabliska wschodnie, które w większości wypadków zawierały głownie ze staliwa damasceńskiego. W pewnym stopniu potężniały wśród nich prawzory: perski (szamszir), turecki (kyłydź), arabski (sajf) i kaukaski. W kraju położonym między Morzem Bałtyckim i Karpatami szabelki uzyskały ważność w XVI w. W toku XVII w. zaistniały polskie wzorce szabli z rękojeścią odkrytą i niedostępną. Nie licząc szabli bojowych egzystowały także ozdobne. 1) w użyciu w charakterze przedmiotu dumy jako element dekoracyjny stroju – (karabela).
2) sport. broń sieczna i kolna o długości całkowitej 105 cm, wadze do 500 g. Dodatkowo współzawodnictwo sportowe – szermierka, gdzie zakresem trafień są wyższe piętra część ciała do pasa. Sztychy wymierza się wyłącznie klingą brzeszczota. Zmagania rozwijane są na własny rachunek i kolegialnie.

SZABLA BATORÓWKA, rodzima szabla z wydrążonym na nakłuwaczu nazwiskiem, cyfrą lub datą supremacji króla Stefana Batorego.

KATANA, jednosieczna szabla z Kraju Kwitnącej Wiśni o subtelnie meandrycznej głowni. Rozporządzała wystawnym ujęciem.
Jej paradygmatem pozostał doprowadzony do realizacji ze stopu miedzi z cyną lub innymi metalami dwusieczny miecz (ken) z pierwotnych wieków przed n.e. Zachowawczy samurajowie trzymali przy sobie dwie szable, zwane daisho [’duża’ i ’mała’], ulokowane za pas. Nie licząc ostrza napastniczego wykursywia się szablę kurtuazyjną, tachi. Głownia katany (ha) pozostawała wspomagająco młotkowana i immunizowana. Jelec tarczowy (tsuba) i spełniona z metalu czy rogu głowica (kashira) pojawiały się luksusowo adornowane dekoracją ażurową lub reliefową. Zdobienia były w konwencji zwierzęcej lub roślinnej. Katanę transportowano w egzaltowanej pochwie (saya) z laki lub drewna olicowanego blachą miedzianą, skórą rybią lub laką. Od XIII w. płatnerstwo wypracowało w Japonii osobliwie wysoki poziom techniczny i niekomercyjny. Przewodnimi przedstawicielstwami były: kraina Bizen, Yamaschiro, Yamato, Soshu.

.

Broń — tnąca — broń sieczna II.

KARABELA [od nazwy pers. m. Karbala (obecnie w Iraku). W Polsce szabla paradna używana wyłącznie jako ozdobna do ubioru. Nigdy nie stosowana jako broń do walki. Karabele miały zwykle rękojeści oprawne w srebro lub złoto. Wysadzane były szlachetnymi kamieniami. Rozpowszechnione gł. w okresie panowania Jana III Sobieskiego.

KINDŻAŁ [tur], specyfika niekrótkiego noża, prostego lub haczykowatego. Rozporządza głownią obosieczną, z lapidarną rękojeścią. Korzystała z niego wspólnota kaukaska jak również mieszkańcy Turcji.

KORDELAS [niem. < wł.], skąpa biała broń łowiecka. Onegdaj zaakceptowana do skłuwania (dobijania) postrzelonego tęgiego zwierza łownego. Była taszczona blisko boku przez polujących i dworską służbę łowiecką. Chwyt kordelasa zmajstrowany był nagminnie z rogu, niekiedy udekorowany bogatą ornamentacją o treści łowczej.

.

Dział Broni Białej MMSPHJD ŚWIAT Broń — kłująca I.

DZIDA, posługiwano się nią od momentów praojcowskich w charakterze broi drzewcowej. To subtelna opcja włóczni czy też piki. Mieści w sobie grot wprawiony na pociągły drzewiec.

KONCERZ [czes. < tur], broń biała o prostej, długiej głowni o przekroju trój- lub czworokątnym. Przeznaczona wyłącznie do kłucia. Pojawiła się w Europie w XV w. i używana była przez ciężką jazdę. W Polsce, na Węgrzech i na Wschodzie w użyciu do poł. XVIII w.

WŁÓCZNIA, broń drzewcowa. Złożona z drzewca długości 2-2,5 m i wbitego weń lub nałożonego za pomocą tulei ostrza. Pierwotnie włócznia używana była zarówno przez piechotę , jak przez jazdę jako broń kolna, służąca do pchnięcia. W jeździe zastąpiła ją we wczesnym średniowieczu dłuższa od niej — kopia, w piechocie w XV w. jeszcze dłuższa — pika.

SARISSA [gr.], niezgrabna włócznia o rozmiarze do 6 m. Zastosowywana poprzez sarissophoroi (piechota macedońska) w IV w. p.n.e.

SZPADA [wł. < gr.]: 1) wojsk. Broń biała przeznaczona do kłucia, o prosto i ostro zakończonej głowni oraz jelcu złożonym z kabłąka i tarczy. Używana w Europie w XVII-XIX w., początkowo przede wszystkim przez oficerów i wyższych dowódców, później także przez urzędników. 2) sport. broń kolna. Długość całkowita 110 cm, ciężar do 770 g. Klinga ze stali o przekroju trójkątnym. Również konkurencja szermiercza rozgrywana indywidualnie lub zespołowo. Polem trafienia jest całe ciało szermierza. 

Siekacz.

RAPIER [ franc.], narzędzia walki alokowane do kłucia, o długiej i wąskiej głowni. Dodatkowo rękojeści z koszem, zwykle ażurowym, dla opancerzenia dłoni. Aplikowany w Europie w XVI i XVII w. za pośrednictwem piechoty i kawalerii. W Polsce ledwo przez wojska autoramentu cudzoziemskiego. W podobny sposób sprzęt sportowy używany w szermierce.

FLORET [franc. < wł.] broń kolna o kwadratowym schemacie kingi. Stadium wyjściowe wł.-hiszp. Dopuszczony do szermierki w XVIII w. Tak samo konkurencja szermiercza z użyciem floretu. Niepowtarzalna konkurencja szermiercza dokonywana również przez kobiety. Faza wypełniania walki u mężczyzn do 10 min. Dla kobiet do 8 min. O powodzeniu przesądza u mężczyzn najczęściej 5 zadanych trafień. U kobiet 4.

.

Broń — kłująca II.

Katar.

SZTYLET [wł.], krótka broń biała, używana w XVI-XIX w. dp celów obronnych lub skrytobójczych. Miał b. cienką, ostro zakończoną, prostą głownię stalową o przekroju trójkątnym, krótki, prosty jelec i cienką rękojeść, zwykle metalową. Wobec istnienia w niektórych państwach zakazu noszenia sztyletu, na głowni ich odciskano nieraz podziałkę, aby mógł imitować — działomiar.

BAGNET [franc. baionnette], technologia wojskowa, o cechach sztyletu. Wiadomy od franc. m. Bajonna, gdzie złożono go (w poł. XVII w.) po raz generalny. Przygotowawczo zakładany trzonem do lufy strzelby, co otwierało perspektywy zastosowania go do walki wręcz. Po jakimś czasie z zastosowaniem rozbieżnych procedur nasadzany na lufę karabinu. Po II wojnie światowej też – pistoletu maszynowego). Co sankcjonowało wymianę ognia z bagnetem na broni. Debiut bagnetu dyskredytował z piechoty pikiniery i integrował jej narzędzia walki w broń palną.

.

Dział Broni Białej MMSPHJD ŚWIAT Broń — tnąco-kłująca I.

HALABARDA [niem.], broń drzewcowa złożona z siekiery, grotu i haka (do ściągania z siodła). Są one osadzone na 2,5 metrowym drzewcu. Używana w średniowieczu przez piechotę. Od poł. XVI w. stopniowo zanikała jako broń bojowa. Obecnie broń szwajc. gwardii papieskiej. W dawnej Polsce znana, lecz rzadko używana. Halabardnicy, żołnierze piesi uzbrojeni w halabardy (lub jej odmiany, np. gizarmy lub glewie). Od pocz. XIV w. halabardnicy, ustawieni w szyku bojowym w głębokie czworoboki za czołowymi szeregami pikinierów, stanowili gł. masę wojsk pieszych. Od poł. XVI w. zaczęli ustępować miejsca pikinierom o arkebuzerom. W XVII w. halabardnicy zeszli do roli straży pałacowych i miejskich.

GIZARMA [franc. guisarme < hiszp.], włoska odmiana halabardy. Broń drzewcowa. Składająca się z płaskiego żeleźca zaopatrzonego w ostry grot z dwoma lub trzema haczykowatymi występami. Osadzona na drzewcu dł. 2-2,5 m. Używana była w średniowieczu przez piechotę, gł. we Włoszech i Francji. Później stała się bronią straży pałacowych. Ostatecznie wyszła z użycia w  XVII w.

GLEWIA [łac.], broń drzewcowa, Szeroka, podobna do miecza. Głownia osadzona na drzewcu dł. 2-2,5 m. Używana w Europie Zachodniej w XIV i XV w. jako broń bojowa piechoty. Następnie od XVII w. broń straży pałacowych.

.

Broń — tnąco-kłująca II.

KOPIA: 1) broń drzewcowa dostojnej średniowiecznej rotacji dzielnej w boju. Zaawansowana technicznie z długawego drzewca i tkwiącego na nim grotu. Garnirowana proporcem. W zachodniej Europie stosowana od prymitywnego średniowiecza do końca XVI w. W Polsce w XVI w. w sąsiedztwie kopii zachodnioeuropejskiej przedsięwzięto, posługiwać się kopiami węgierskimi. Z niej po kompetentnej racjonalizacji ukształtowała się opcja kopii kraju położonego między Morzem Bałtyckim i Karpatami (broń husarii). Był pożytek z niej do poł. XVIII w. 2) w średniowieczu niepokaźna formacja systematyzująca w ciężkozbrojnej konnicy rycerskiej. Wypełniał ją rycerz-kopijnik, giermek i kilku zbrojnych parobczaków. W zbrojnych zaciężnych (od 2 poł. XV w.) analogią kopii w jeździe był poczet. Z kopii lub pocztów był złożony priorytetowy organizm logistyczno-metodyczny jazdy – chorągiew (rota).

LANCA [niem. < łac.] broń drzewcowa kawalerii. Na długim drzewcu wąski grot oraz proporczyk. W czasie marszu osadzona w tulei przy strzemieniu i zawieszana na ramieniu za temblak. W Polsce przyjęła się powszechnie na przełomie XVIII i XIX w.

NÓŻ, zaliczany do pierwotnych rozwiązań stereotypowych od górnego paleolitu, pomocny do cięcia, krajania itp. Źródłowo obrabiany był z wióra krzemiennego o jednej krawędzi ostrej (zharmonizowanej do cięcia). Naprzeciwległej zaś przytępionej na pełnej długości (nóż tylcowy) czy raptem przy wierzchołku (nóż półtylcowy) stromym retuszem. W neolicie nóż dysponował często obiema krawędziami dopasowanymi do funkcji. Nożyska urzeczywistniane z metali (brązu i żelaza) profilem przypominające były do bieżących. Progresywna specjalizacja obciążeń zawodowych (szczególnie od okresu lateńskiego) spowodowała zróżnicowanie kształtów i wielkości noży. Wyodrębniły się długie noże bojowe, kuśnierskie, garbarskie, snycerskie. Na przestrzeni dziejów noże pozostają wszechstronnie wdrożone w różnorodne prace produkcyjne i gospodarskie. Wstępowały na arenie kultowej i symbolizowały nieoceniony pierwiastek wyposażenia konfliktotwórczego.

Nóż szturmowy.

Nóż bojowy.

.